مثنوی لیلی و مجنون مکتبی شیرازی نسخۀ خطی شمارۀ 10379، کتابخانۀ آیت‌اللّه مرعشی نجفی

Authors

  • فرزانه فاتح دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشکدۀ هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس (تهران)
Abstract:

هدف پژوهش حاضر، معرفی نسخۀ خطی مثنوی لیلی و مجنون مکتبی شیرازی، سرودۀ سال 895ق، مضبوط به شمارۀ 10379 در کتابخانۀ آیت‌اللّه مرعشی نجفی است. معرفی ویژگی­‌های این اثر و تاریخ‌گذاری آن با اتکا به قراین سبک‌­شناسانه و مقایسۀ تطبیقی تصاویر انجام شده است. نسخۀ مذکور دارای 101 برگ به ابعاد 5/6×10سانتیمتر است. کتابت متن و سرلوحه­‌ها به دانگ غبار و خط شکسته‌نستعلیق انجام شده ­است. تذهیب محدود به صفحات آغازین بوده و به همراه رنگ‌­آمیزی جداول و ترسیم هشت نگاره آن صورت گرفته­‌است. جلد به شیوۀ نقاشی لاکی و تزیین گل و بوته است. نسخه در سال 1381ش به کتابخانه اهدا شده است و به استثنای یک مهر مدورِ «مراجعه و تفتیش» به تاریخ 1312 ش، مشخصۀ دیگری ندارد. اهمیت نسخه در قطع کوچک آن است که باید آن را نسخه‌­ای تفننی محسوب کرد. با اتکا به بررسی­‌های تطبیقی، می­‌توان گفت که این نسخه متعلق به اواخر دوره قاجار است. شیوۀ گل و مرغ مورد استفاده برای جلد به مکتب شیراز تعلق دارد و به احتمال زیاد کتابت اثر نیز در همین شهر به انجام رسیده است. نگاره‌های آن نمایشگر شیوۀ دوران زندیه در ترسیم پیکره­‌ها، حالات و نوع پوشش هستند. 

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تحلیلی عشق عذری در لیلی و مجنون مکتبی شیرازی

مکتبی شیرازی از شاعران پایان قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری و یکی از معروفترین نظیره‌پردازان لیلی و مجنون نظامی است. مشخصة بارز اثر او، چگونگی طرح خصوصیّات عشق عذری در میان برترین مقلّدان نظامی و حتّی خود نظامی است. عشق عذری با توجه به حدیث مشهور پیامبر (ص) سه ویژگی عمده دارد: عشق پاک و عفیف به دور از هرگونه هوای نفسانی 2- مکتوم نهادن راز عشق 3- مرگ عشاق در راه عشق. از دیگر ویژگی‌های آن، عبارت است ا...

full text

تحلیل عناصر داستانی در منظومة «لیلی و مجنون» مکتبی شیرازی

مکتبی شیرازی، شاعر قرن نهم هجری، با اثر لیلی و مجنون خود به شهرت رسیده، اثری که در قالب مثنوی و با طرحی داستان­وار سروده شده است. منظومه­هایی نظیر لیلی و مجنون، مرز بین حکایت و داستانِ هنری هستند. به همین دلیل در رد­یابیِ عناصر داستانیِ آنها گاه توجیه یک ادعا یا تخصیصِ یک عنوان، چندان آسان نیست و به خصوص در تقسیم‌بندی‌ها، امکان دوگانگی بعضی انواع در داستانی واحد نیز وجود دارد. با این­همه، هدف اصلی ...

full text

بررسی تحلیلی عشق عذری در لیلی و مجنون مکتبی شیرازی

مکتبی شیرازی از شاعران پایان قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری و یکی از معروفترین نظیره پردازان لیلی و مجنون نظامی است. مشخصه بارز اثر او، چگونگی طرح خصوصیّات عشق عذری در میان برترین مقلّدان نظامی و حتّی خود نظامی است. عشق عذری با توجه به حدیث مشهور پیامبر (ص) سه ویژگی عمده دارد: عشق پاک و عفیف به دور از هرگونه هوای نفسانی 2- مکتوم نهادن راز عشق 3- مرگ عشاق در راه عشق. از دیگر ویژگی های آن، عبارت است ا...

full text

بررسی تطبیقی عنصر فضا در منظومه های "لیلی و مجنون" نظامی گنجوی و مکتبی شیرازی

عنصر فضا در داستان از جمله عوامل موثر بر خواننده است که حس نشاط، اندوه، هیجان، هراس و عشق یا نفرت را‌ ممکن است ایجاد کند؛ ازسویی فضا رابطه‌ای تنگاتنگ با دیگر عناصر داستان همچون شخصیت، گفتگو، لحن، طرح یا پیرنگ و... دارد؛ به‌طوری که تقریبا تمامی عناصر داستان در شکل‌گیری فضای اثر نقشی اساسی دارند. از میان داستان‌های عاشقانه که فضای اندوه در آن نمود بسیار بارزی دارد، منظومه‌ی لیلی و مجنون نظامی اس...

full text

معرفی و تحلیل انتقادی نسخۀ خطی لیلی و مجنون میرزا عصمت الله مخدوم

یکی از نظیره­گویان نظامی در حوزۀ لیلی و مجنون سرایی، شاعری به ­نام میرزا عصمت­الله مخدوم معروف به قاضی میرعابد بدخشانی، از شعرای گمنام افغانستان و ناحیۀ بدخشان در سدۀ سیزدهم هجری است که منظومۀ لیلی و مجنون را در سال 1239 هجری قمری به رشتۀ نظم کشیده‌است. از این اثر در ایران تنها یک نسخۀ خطی موجود است که تاکنون نیز معرفی نشده‌‌است. بررسی این نسخه نشان می­دهد شاعر تحت تأثیر نظامی بوده‌است و داستان...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 51

pages  121- 135

publication date 2013-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023